گزارش کارگاه آموزشی قانون کار
مقدمه:
یکی از مشکلات اساسی جامعه ما در روابط کار، بی اطلاعی افراد نسبت به حقوق خود است که این امر خواسته یا ناخواسته باعث تضییع حقوق کارگر می شود. این مسئله چند پیامد جدی دارد اول آن که افراد به دلیل ناآشنایی نسبت به مسائل حقوقی خود در تنظیم اولیه روابط کاری اشتباهاتی مرتکب می شوند که جبران آن ها بسیار مشکل و در بعضی موارد ناممکن است. دوم آن که پس از بروز اختلاف یا اجحاف به دلیل همین نا آشنایی نمی توانند از حقوق خود به درستی دفاع کنند. و سوم آن که در قوانین کار و ایمنی، برخی زوایای پنهان از چشم عموم مردم وجود دارد که بنا به دلایلی از جمله ضعف اطلاع رسانی و آموزش و عدم شفافیت(عمدی یا غیرعمدی)، افراد از استیفای این حقوق محروم می مانند چرا که اساسا از حقوق خود اطلاعی ندارند.
كارفرمايان علاوه بر الزام به رعايت قانون كار در استخدام و پرداخت حقوق نيروي انساني، در زمينه رفاه، سلامت و بازنشستگي نيروي كار بايد مفاد قانون کار را رعايت كنند؛ مواردي مانند بيمه، حوادث و بيماري‌ها، بيكاري، بارداري، غرامت دستمزد، ازكارافتادگي، بازنشستگی و غیره حقوق فردی. قانون الزامات و مسئوليت‌هاي متعدد و گوناگوني را براي كارفرمايان به وجود مي‌آورد كه نداشتن آگاهي و شناخت كافي از آنها مي‌تواند تبعات حقوقي و جزایی و حتی زيان مالي و جبران خساره براي كارفرمايان به همراه داشته باشد. ورکشاپ آشنايي با قانون کار سعي دارد كارفرمايان، اصناف، کسبه کاران و حلقات مادون تر را با كليات و ابعاد مختلف حقوقي و الزامات قانون کار و مقررات ناظر بر رابطه كارفرمايان و کارمند و کارگر آشنا كند.
معرفی برنامه، نهادها و افراد ذیدخل:
کارگاه آموزشی سه روزه تحت عنوان “قانون کار و رهنمود تخنیکی ایمنی کار” توسط بخش قوای بشری و تنظیم کار ریاست کار و امور اجتماعی، شهدا و معلولین با هماهنگی و همکاری تخنیکی موسسه حمایت پایدار در افغانستان (اوسا) و حمایت مالی موسسه هلپ در مرکز خدمات کاریابی برای تعدادی از روئسا و نمایند گان اصناف با همکاری اتحادیه ملی پیشه وران ارایه گردید. این کارگاه با اشتراک 23 تن از اعضای اتحادیه ملی پیشه وران ولایت هرات به مدت سه روز از تاریخ 26 الی 28 سنبله 1396 در مرکز خدمات کاریابی تدویر گردید.
پیشینه و هدف برنامه:
هدف از برگزاری این برنامه، در قدم نخست تحکیم ایجاد شبکه قوی فی ما بین اصناف و مرکز خدمات کاریابی برای همکاری های همه جانبه در آینده می باشد. در قدم بعدی به اساس لزوم دید و نیاز بازار کار هرات در سالهای اخیر، و همینطور خواست مشترک اصناف از نهادهای همکار و دستور کاری ریاست کار امور اجتماعی در قسمت تنظیم کار برنامه های از این قبیل روی دست گرفته شده است. امید آشنایی با موضوعاتی از قبیل بهبود وضعیت کارکنان، شرایط استخدام، ضوابط استخدامي، مسايل بهداشتي و ايمني محيط كار، نكات مهم در قراردادهاي كار و غیره موضوعات مطروحه در این کارگاه شاهد تغییر مثبت در عرصه کار در سکتور خصوصی باشیم.
اشتراک کننده گان:
نمایندگان صنوف قالین بافان، لوازم برقی، صنف خیاطان مردانه و زنانه، آرایشگران زنانه و مردانه، ابریشم بافان، صنف خامک دوزان، صنف نل دوانی، صنف نجاری، صنف قنادان،
موضوعات ارائه شده:
کلیات قوانین کار و حقوق کارگر / کارمند، مفاهیم کلی، اصطلاحات، ممنوعیت کار اجباری، وقت کار، کارشبانه، وقفه و انواع رخصتی ها، شرایط استخدام، قرارداد کاری، خاتمه قرارداد، تعلیق یا فسخ قرارداد کار و آثار مترتب بر آنها، مزدومزایا، مدت کار، آموزش های مسلکی، فنی و حرفوی، مراجع حل اختلافات، ایمنی کار، مواد قانونی مرتبط با زنان و اطفال، و تامینات اجتماعی.
افتتاح برنامه:
کارگاه با تلاوت آیاتی از کلام الهی توسط یک تن از اشتراک کنندگان آغاز شد. بعداً محترم آقای زبیر رئوف مدیر عمومی قوای بشری و تنظیم کار ریاست کار وامور اجتماعی ضمن بیان اهداف ورکشاپ اظهار نمود: ” یک از برنامه های ریاست کار و امور اجتماعی، شهدا و معلولین راه اندازی یک چنین ورکشاپ‌های آموزشی به خاطر بلند بردن سطح آگاهی شوراها و اتحادیه های کارگری و اصناف بمنظور حمایت از حقوق کارگر می باشد.” موصوف در رابطه به موضوعات، پلان و اجندای تهیه شده برای اشتراک کنندگان وضاحت داده کار کارگاه را رسماً افتتاح کرد.
روز اول کارگاه:
در روز اول بعد از آغاز برنامه، از اشتراک کننده گان خواسته شد تا نظر خود را در مورد هر کدام از اصطلاحات مطروحه در قانون کار بیان کنند. سپس مواد قانون کاراز ماده یک الی پنجاه بحث گردید. در پنجاه ماده اول موضوعاتی از قبیل اهداف این قانون،شرایط عمومی کار، شرایط استخدام، قرارداد، فسخ و ختم قرارداد، و شرایط مندرج قرارداد مطرح شده و اشتراک کننده گان در یک کارگروهی برای صنف خود نمونه ی قرارداد تهیه نموده و ارایه کردند. همچنان، وقت کار و اضافه کاری، انواع رخصتی ها بحث شد.
روز دوم کارگاه:
در روز دوم مواد مربوط به پرداخت مزد، امتیازات، آموزش های مسلکی، فنی و حرفوی، معیارها و قواعد رهنمودی کار به بحث و تبادله نظر گرفته شد و به هر یک از اشتراک کنندگان یک نسخه از رهنمود رشتوی داخلی تخنیک و ایمنی کار که توسط ریاست کار و امور اجتماعی و شهدا و معلولین منتشر شده برای مطالعه بیشتر توزیع گردید. شیوه های تطبیق انضباط کار، مسؤولیت مالی کارکنان، جلوگیری از خساره مالی، تأمین شرایط صحی ایمنی، مواد قانونی استخدام معلولین، زنان و اطفال در قانون کار به طور مفصل به بحث گرفته شد. تأمینات اجتماعی انواع تأمینات اجتماعی و احکام متفرقه در این قانون نیز در ختم به خوانش گرفته شد.
روز سوم کارگاه:
در روز سوم ورکشاپ،بعد از بحث و تبادله در مورد رهنمود و شرایط کار اصناف، اهداف و برنامه های فعلی کاریابی موسسه حمایت پایدار در افغانستان و فن و حرفه توسط آقایان حسینی مسوول مرکز خدمات کاریابی معرفی و جمع بندی برنامه به صورت اختصاصی توسط آقای سروش مسوول پروگرام موسسه هلپ انجام گردید. همچنان در قسمت بهبود فن و حرفه و افزایش همکاری ها فی مابین اصناف، ریاست کار وامور اجتماعی، موسسه هلپ و موسسه حمایت پایدار در افغانستان صحبت به میان آمد. پیشنهادات و نظریات اشتراک کنندگان پیرامون ارایه برنامه های مشابه نیازسنجی گردید. در ختم، برنامه با توزیع تصدیق نامه های اشتراک کنندگان ورکشاپ سه روزه قانون کار به پایان رسید.
جمع بندی و نتایج:
ورکشاپ متذکره مطابق پلان و اجندای تهیه شده در جریان سه روز بشکل منظم توسط ارایه کننده در مرکز خدمات کاریابی برگزار گردید. اشتراک کنندگان با علاقمندی زیاد در جریان سه روز فعالانه در برنامه ی آموزشی سهم گرفتند و در رابطه به حقوق کار و نقش اصناف در بازار کار هرات و اجتماع آگاهی حاصل کردند.
از موسسه اوسا، ریاست کار وامور اجتماعی و هلپ برای تدارک و ارایه برنامه‌های آموزشی قدردانی صورت گرفت. اشتراک کنندگان همچنان پشنهاد نمودند تا همچون موضوعات بالاخص قانون مالیات تا در آینده ارائه گردد تا کسبه کاران از حقوق و وجایب خویش آگاه شوند. جهت افزایش همکاری ها و بهبود فن و حرفه قرار شد تا نشست ها و گفتگوهایی بیشتری بین نهادهای ذیدخل در آینده ترتیب و برگزار گردد.